Product SiteDocumentation Site

5.4. Pakketten Manipuleren met dpkg

dpkg is het basis commando om Debian pakketten op het systeem te behandelen. als je een .deb pakket hebt, is het dpkg dat de installatie of analyse van hun inhoud toelaat. Maar dit programma heeft slechts een gedeeltelijk zocht op het Debian universum: het weet wat er geïnstalleerd is op het systeem, en wat er wordt gegeven op de commando regel, maar het weet niks over de andere beschikbare pakketten. Zodoende zal het falen als een afhankelijkheid niet voldaan is. Gereedschappen zoals apt, in het tegendeel, zullen een lijst met afhankelijkheden maken om alles zo automatisch mogelijk te installeren.

5.4.1. Pakketten Installeren

dpkg is, bovenal, het gereedschap voor het installeren van reeds beschikbare Debian pakketen (omdat het niks download). Om dit te doen, gebruiken we de -i of --install optie.

Voorbeeld 5.2. Installatie van een pakket met dpkg

# dpkg -i man-db_2.7.0.2-5_amd64.deb
((Database wordt ingelezen ... 86425 bestanden en mappen momenteel geïnstalleerd.)
Uitpakken van man-db_2.7.0.2-5_amd64.deb wordt voorbereid...
Bezig met uitpakken van ipscan ((2.7.0.2-5) over (2.7.0.2-4) ...
Instellen van man-db (2.7.0.2-5) ...
Updating database of manual pages ...
Bezig met afhandelen van triggers voor mime-support (3.58) ...
We kunnen de verschillende stappen zien die dpkg uitvoert; we weten dus op welk punt iedere fout kan gebeuren. De installatie kan ook uitgevoerd worden in twee fasen: eerst uitpakken, dan configuratie. apt-get maakt hier gebruik van, door het aantal aanroepen van dpkg te beperken (omdat ieder oproep kostbaar is, door het laden van de databank ik het geheugen), vooral de lijst van al geïnstalleerde bestanden).

Voorbeeld 5.3. Individueel uitpakken en configuratie

# dpkg --unpack man-db_2.7.0.2-5_amd64.deb
(Database wordt ingelezen ... 86425 bestanden en mappen momenteel geïnstalleerd.)
Uitpakken van man-db_2.7.0.2-5_amd64.deb wordt voorbereid...
Bezig met uitpakken van man-db (2.7.0.2-5) over (2.7.0.2-5) ...
Bezig met afhandelen van triggers voor mime-support (3.58) ...
# dpkg --configure man-db
Instellen van man-db (2.7.0.2-5) ...
Updating database of manual pages ...
Soms zal dpkg falen om een pakket te installeren en een foutmelding geven; als de gebruiker beveelt om dit te negeren, zal het enkel een waarschuwing geven; het is de reden dat we de verschillende --force-* opties. Het dpkg --force-help commando, of de documentatie voor dit commando, zal een volledige lijst van deze opties geven. De meest voorkomende fout, welke je vroeger of later zal tegenkomen, is een file collision. Wanneer een pakket een bestand bevat dat al geïnstalleerd is door een ander pakket, dpkg zal weigeren om dit te installeren. De volgende melding zal dan worden weergegeven:
Bezig met uitpakken van libgdm1 van .../libgdm_3.8.3-2_amd64 ...
dpkg: fout bij verwerken van /var/cache/apt/archives/libgdm_3.8.3-2_amd64.deb (--unpack):
 proberen om '/usr/bin/gdmflexiserver' te overschrijven, welke ook in pakket gdm3 3.4.1-9 zit
In dit geval, als je denkt dat het vervangen van dit bestand geen significant risico voor de stabiliteit van jouw systeem is (wat meestal het geval is), kun je de optie --fore-overwrite gebruiken, welke dpkg verteld deze foutmelding te negeren en het bestand te overschrijven.
Terwijl er veel --force-* opties beschikbaar zijn, wordt enkel --force-overwrite waarschijnlijk vaak gebruikt. Deze optie bestaat enkel voor uitzonderlijke situaties en het is beter om ze zo veel mogelijk met rust te laten om de regels opgelegd door het pakketten mechanisme te respecteren. Vergeet niet, deze regels zorgen voor de consistentie en stabiliteit van jouw systeem.

5.4.2. Pakket verwijdering

dpkg aanroepen met de -r of --remove optie, gevolgd door de naam van een pakket, verwijderd dat pakket. Deze verwijdering is niet volledig: all de configuratie bestanden, onderhouders scripts, log bestanden (system logs) en andere gebruikers gegevens behandeld door het pakket blijven achter. Op deze manier is het uitschakelen van een programma simpel gedaan door het te verijderen en steeds de mogelijk te hebben om het snel te herinstalleren met dezelfde configuratie. Om alles verbonden aan een pakket met het pakket te wissen gebruikt de -P of --purge optie, gevolgd door de naam van het pakket.

Voorbeeld 5.4. Verwijdering en zuivering van het debian-cd pakket

# dpkg -r debian-cd
(Database wordt ingelezen ... 97747 bestanden en mappen momenteel geïnstalleerd.)
debian-cd (3.1.17) wordt verwijderd ...
# dpkg -P debian-cd
(Database wordt ingelezen ... 97747 bestanden en mappen momenteel geïnstalleerd.)
debian-cd (3.1.17) wordt verwijderd ...
Configuratiebestanden voor debian-cd (3.1.17) worden gewist ...

5.4.3. De Databank van dpkg bevragen en .deb bestanden inspecteren

Voordat we dit hoofdstuk afsluiten, zullen we de dpkg opties die het navragen van de interne databank, om informatie te bekomen, bestuderen. We geven eerst de lange optie en dan die corresponderende korte optie (welke natuurlijk dezelfde mogelijke argumenten aanneemt) we citeren --listfiles pakket (of -L), welke een lijst geeft van alle bestanden geïnstalleerd door dit pakket; --search file (of -S), welke de/het pakket(ten) vindt die dit bestand bevat(ten); --status pakket (of -s), welke de headers van een geïnstalleerd pakket weergeeft; --list (of -l), welke de lijst van pakketten die het systeem kent en hun installatie status laat zien; --contents bestand.deb (of -c), welke een lijst geeft van bestanden in het aangegeven Debian pakket; --info bestand.deb (of -I), welke de headers van dit Debian pakket laat zien.

Voorbeeld 5.5. Verschillende navragen met dpkg

$ dpkg -L base-passwd
/.
/usr
/usr/sbin
/usr/sbin/update-passwd
/usr/share
/usr/share/lintian
/usr/share/lintian/overrides
/usr/share/lintian/overrides/base-passwd
/usr/share/doc-base
/usr/share/doc-base/users-and-groups
/usr/share/base-passwd
/usr/share/base-passwd/group.master
/usr/share/base-passwd/passwd.master
/usr/share/man
/usr/share/man/pl
/usr/share/man/pl/man8
/usr/share/man/pl/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/ru
/usr/share/man/ru/man8
/usr/share/man/ru/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/ja
/usr/share/man/ja/man8
/usr/share/man/ja/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/fr
/usr/share/man/fr/man8
/usr/share/man/fr/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/es
/usr/share/man/es/man8
/usr/share/man/es/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/de
/usr/share/man/de/man8
/usr/share/man/de/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/man8
/usr/share/man/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/doc
/usr/share/doc/base-passwd
/usr/share/doc/base-passwd/users-and-groups.txt.gz
/usr/share/doc/base-passwd/changelog.gz
/usr/share/doc/base-passwd/copyright
/usr/share/doc/base-passwd/README
/usr/share/doc/base-passwd/users-and-groups.html
$ dpkg -S /bin/date
coreutils: /bin/date
$ dpkg -s coreutils
Package: coreutils
Essential: yes
Status: install ok installed
Priority: required
Section: utils
Installed-Size: 13855
Maintainer: Michael Stone <mstone@debian.org>
Architecture: amd64
Multi-Arch: foreign
Version: 8.23-3
Replaces: mktemp, realpath, timeout
Pre-Depends: libacl1 (>= 2.2.51-8), libattr1 (>= 1:2.4.46-8), libc6 (>= 2.17), libselinux1 (>= 2.1.13)
Conflicts: timeout
Description: GNU core utilities
 This package contains the basic file, shell and text manipulation
 utilities which are expected to exist on every operating system.
 .
 Specifically, this package includes:
 arch base64 basename cat chcon chgrp chmod chown chroot cksum comm cp
 csplit cut date dd df dir dircolors dirname du echo env expand expr
 factor false flock fmt fold groups head hostid id install join link ln
 logname ls md5sum mkdir mkfifo mknod mktemp mv nice nl nohup nproc numfmt
 od paste pathchk pinky pr printenv printf ptx pwd readlink realpath rm
 rmdir runcon sha*sum seq shred sleep sort split stat stty sum sync tac
 tail tee test timeout touch tr true truncate tsort tty uname unexpand
 uniq unlink users vdir wc who whoami yes
Homepage: http://gnu.org/software/coreutils
$ dpkg -l 'b*'
Desired=Unknown/Install/Remove/Purge/Hold
| Status=Not/Inst/Conf-files/Unpacked/halF-conf/Half-inst/trig-aWait/Trig-pend
|/ Err?=(none)/Reinst-required (Status,Err: uppercase=bad)
||/ Name                    Version          Architecture     Description
+++-=======================-================-================-====================================================
un  backupninja             <none>           <none>           (no description available)
ii  backuppc                3.3.0-2          amd64            high-performance, enterprise-grade system for backin
un  base                    <none>           <none>           (no description available)
un  base-config             <none>           <none>           (no description available)
ii  base-files              8                amd64            Debian base system miscellaneous files
ii  base-passwd             3.5.37           amd64            Debian base system master password and group files
[...]
$ dpkg -c /var/cache/apt/archives/gnupg_1.4.18-6_amd64.deb
drwxr-xr-x root/root         0 2014-12-04 23:03 ./
drwxr-xr-x root/root         0 2014-12-04 23:03 ./lib/
drwxr-xr-x root/root         0 2014-12-04 23:03 ./lib/udev/
drwxr-xr-x root/root         0 2014-12-04 23:03 ./lib/udev/rules.d/
-rw-r--r-- root/root      2711 2014-12-04 23:03 ./lib/udev/rules.d/60-gnupg.rules
drwxr-xr-x root/root         0 2014-12-04 23:03 ./usr/
drwxr-xr-x root/root         0 2014-12-04 23:03 ./usr/lib/
drwxr-xr-x root/root         0 2014-12-04 23:03 ./usr/lib/gnupg/
-rwxr-xr-x root/root     39328 2014-12-04 23:03 ./usr/lib/gnupg/gpgkeys_ldap
-rwxr-xr-x root/root     92872 2014-12-04 23:03 ./usr/lib/gnupg/gpgkeys_hkp
-rwxr-xr-x root/root     47576 2014-12-04 23:03 ./usr/lib/gnupg/gpgkeys_finger
-rwxr-xr-x root/root     84648 2014-12-04 23:03 ./usr/lib/gnupg/gpgkeys_curl
-rwxr-xr-x root/root      3499 2014-12-04 23:03 ./usr/lib/gnupg/gpgkeys_mailto
drwxr-xr-x root/root         0 2014-12-04 23:03 ./usr/bin/
-rwxr-xr-x root/root     60128 2014-12-04 23:03 ./usr/bin/gpgsplit
-rwxr-xr-x root/root   1012688 2014-12-04 23:03 ./usr/bin/gpg
[...]
$ dpkg -I /var/cache/apt/archives/gnupg_1.4.18-6_amd64.deb
 new debian package, version 2.0.
 size 1148362 bytes: control archive=3422 bytes.
    1264 bytes,    26 lines      control              
    4521 bytes,    65 lines      md5sums              
     479 bytes,    13 lines   *  postinst             #!/bin/sh
     473 bytes,    13 lines   *  preinst              #!/bin/sh
 Package: gnupg
 Version: 1.4.18-6
 Architecture: amd64
 Maintainer: Debian GnuPG-Maintainers <pkg-gnupg-maint@lists.alioth.debian.org>
 Installed-Size: 4888
 Depends: gpgv, libbz2-1.0, libc6 (>= 2.15), libreadline6 (>= 6.0), libusb-0.1-4 (>= 2:0.1.12), zlib1g (>= 1:1.1.4)
 Recommends: gnupg-curl, libldap-2.4-2 (>= 2.4.7)
 Suggests: gnupg-doc, libpcsclite1, parcimonie, xloadimage | imagemagick | eog
 Section: utils
 Priority: important
 Multi-Arch: foreign
 Homepage: http://www.gnupg.org
 Description: GNU privacy guard - a free PGP replacement
  GnuPG is GNU's tool for secure communication and data storage.
  It can be used to encrypt data and to create digital signatures.
  It includes an advanced key management facility and is compliant
  with the proposed OpenPGP Internet standard as described in RFC 4880.
[...]

5.4.4. Het log bestand van dpkg

dpkg houdt in /var/log/dpkg.log een log bij van al zijn acties. Dit log is extreem uitgebreid, omdat het details bevat van ieder stadium waarin pakketten behandeld orden door dpkg. Buiten een manier om het gedrag van dpkg te volgen, helpt het bovenal, om een historiek van de ontwikkeling van het systeem bij te houden: men kan het exacte moment van installatie of update van ieder pakket zien en deze informatie kan extreem behulpzaam zijn in het begrijpen van recente veranderingen in het gedrag. Verder, door het bijhouden van alle versies, is het kruiscontrole met changelog.Debian.gz voor de pakketten in kwestie gemakkelijk of zelfs met online fouten rapporten.

5.4.5. Multi-Arch Ondersteuning

Alle Debian pakketten hebben een Architectuur veld in hun controle informatie. Dit veld kan ofwel “all” bevatten (voor pakketten die architectuur onafhankelijk zijn) of de naam van de doel architectuur (zoals “amd64”, “armhf”, …). In het laatste geval, zal dpkg, als standaard, enkel de installatie van het pakket toestaan als de architectuur overeenkomt met de architectuur van de gastheer zoals gerapporteerd door dpkg --print-architecture.
Deze beperking verzekerd dat de gebruiker niet zal eindigen met binaire pakketten die gecompileerd zijn voor een foute architectuur. Alles zou perfect zijn behalve dat (sommige) computers binaire programma's voor meerdere architecturen, ofwel natuurlijk (een “amd64“ systeem kan “i386“ binaire programma's draaien) of via emulatoren.

5.4.5.1. Multi-Arch activeren

De multi-arch ondersteuning van dpkg laat de gebruikers toe “vreemde architecturen” die op het huidige systeem geïnstalleerd kunnen worden te definiëren. Dis is simpelweg gedaan met dpkg --add-architecture zoals in het voorbeeld hieronder. Er is een overeenkomstig commando dpkg --remove-architecture om de ondersteuning voor een vreemde architectuur te laten vallen, maar het kan enkel gebruikt worden wanneer er geen pakketten voor deze architectuur over zijn.
# dpkg --print-architecture
amd64
# dpkg --print-foreign-architectures
# dpkg -i gcc-4.9-base_4.9.1-19_armhf.deb
dpkg: error processing archive gcc-4.9-base_4.9.1-19_armhf.deb (--install):
 package architecture (armhf) does not match system (amd64)
Errors were encountered while processing:
 gcc-4.9-base_4.9.1-19_armhf.deb
# dpkg --add-architecture armhf
# dpkg --add-architecture armel
# dpkg --print-foreign-architectures
armhf
armel
# dpkg -i gcc-4.9-base_4.9.1-19_armhf.deb
Selecting previously unselected package gcc-4.9-base:armhf.
(Reading database ... 86425 files and directories currently installed.)
Preparing to unpack gcc-4.9-base_4.9.1-19_armhf.deb ...
Unpacking gcc-4.9-base:armhf (4.9.1-19) ...
Setting up gcc-4.9-base:armhf (4.9.1-19) ...
# dpkg --remove-architecture armhf
dpkg: error: cannot remove architecture 'armhf' currently in use by the database
# dpkg --remove-architecture armel
# dpkg --print-foreign-architectures
armhf

5.4.5.2. Multi-Arch Gerelateerde Veranderingen

Om multi-arch werkelijk nuttig en mogelijk te maken moesten bibliotheken herpakt te worden en verplaatst naar een architectuur-specifieke directory zodat meerdere kopieën (bedoeld voor verschillende architecturen) naast elkaar geïnstalleerd kunnen worden. Dergelijk ge-updatet pakketten bevatten de “Multi-Arch: same” header veld om het pakkettensysteem te vertellen dat de verschillende architecturen versies van hetzelfde pakket veilig naast-elkaar geïnstalleerd te worden (en dat deze pakketten enkel afhankelijkheden kunnen voldaan worden door pakketten van dezelfde architectuur). Omdat multi-arch zijn debuut heeft gemaakt in Debian Wheezy, zijn nog niet alle bibliotheken geconverteerd.
$ dpkg -s gcc-4.9-base
dpkg-query: error: --status needs a valid package name but 'gcc-4.9-base' is not: ambiguous package name 'gcc-4.9-base' with more than one installed instance

Use --help for help about querying packages.
$ dpkg -s gcc-4.9-base:amd64 gcc-4.9-base:armhf | grep ^Multi
Multi-Arch: same
Multi-Arch: same
$ dpkg -L libgcc1:amd64 |grep .so
/lib/x86_64-linux-gnu/libgcc_s.so.1
$ dpkg -S /usr/share/doc/gcc-4.9-base/copyright
gcc-4.9-base:amd64, gcc-4.9-base:armhf: /usr/share/doc/gcc-4.9-base/copyright
Het is noemenswaardig dat dezelfde Multi-Arch: same pakketten hun met gekwalificeerde architectuur genoemd moeten worden om ondubbelzinnig identificeerbaar te zijn. Ze hebben ook de mogelijkheid om bestanden te delen met andere instanties van hetzelfde pakket; dpkg verzekerd dat alle pakketten bit-voor-bit identieke bestanden hebben als ze gedeeld worden. Last but not least, alle instanties van een pakket moeten dezelfde versie hebben, Ze moeten dus samen ge-upgrade worden.
Multi-Arch ondersteuning brengt ook enkele interessante uitdagingen mee in de manier waarop afhankelijkheden worden behandeld. Voldoen aan een afhankelijkheid vereist een pakket gemarkeerd met “Multi-Arch: foreign” of een pakket wiens architectuur overeenkomt met een van de pakketten die de afhankelijkheid aangeeft (bij het afhandelen van afhankelijkheden worden architectuur-onafhankelijke pakketten beschouwd als van dezelfde architectuur als de gastheer). Een afhankelijkheid kan ook afgezwakt worden om ieder architectuur toe te staan om het af te handelen, met de package:any syntaxis, maar vreemde pakketten kunnen enkel zo'n afhankelijkheid oplossin als ze gemarkeerd zijn als “Multi-Arch: allowed”.